Çalışma Şekli:
Pistonlu vanalar; bir milin ucuna bağlı pistonun, akışkan geçiş deliğine yerleştirilmiş, metal olmayan conta paketleri içinden geçirilip, indirilip, kaldırılması ile akışkan geçişini kesip, açarak görevlerini yerine getirirler.
Üstünlükleri:
-Akış kontrolü sağlarlar.
-Metal pistonun, metal olmayan conta paketlerine çevresel sıkı teması ile iyi bir sızdırmazlık sağlanır.
-Pistonun çevresi, conta paketleri tarafından açma, kapama sırasında, sıyrılarak ilerlediği için, katı partikül içeren sıvılar için de kullanılabilir.
-Gaz akışkanlar için de uygundurlar.
-Pistonlar metal olmayan contalar içinde hareket ettiği için, kolay kolay aşınmaz. Aşınan contalar ise kolayca yenilenebilir.
Zayıf Yönleri:
-Yapıları itibarı ile basınç kayıpları fazladır.
-Ölü hacim içermektedirler. Vana içinde kalıntılar birikebilir.
-Büyük anma ölçülerinde, açma kapama miline çok büyük kuvvetler etkimektedir. Bu kuvvet, kapamayı zorlaştırmaktadır. DN 65’ten büyük anma ölçülerinde “Denge pistonlu“ tip vanaya geçmek uygundur.
Akışkan Cinsi:
Temiz, nötr veya agresif sıvı, gaz akışkanlar
Akış Yönü:
Belirtilmiştir. Aksi yönde akış tavsiye edilmez.
Kullanım Yerleri:
Sıcak ve Soğuk Su Tesisatları, Buhar Tesisatları, Kızgın Yağ Tesisatları
Tahrik Şekli:
El ile, pnömatik aktüatörler ile
Anma Ölçüleri:
DN 15’ten DN 200’e kadar olabilmektedir.
Anma Basıncı:
PN 63’e kadar çıkılabilmektedir.
Çalışma Sıcaklık Aralığı:
-100C’den +3500C’ye kadar genişleyebilmektedir. Ancak, genelde –100C ve +3000C aralığı için imal edilmektedirler.
Gövde Malzemesi:
Pik, sfero ve çelik Döküm
Tesisata Bağlantı Şekli:
Vidalı, Flanşlı, Kaynak Ağızlı
Pistonlu Vana tipleri:
a)Basınç kuvveti dengelemelerine göre:
-Normal pistonlu: Bu tiplerde piston kapama sırasında, doğrudan akışkanın piston çapından doğan alana karşı uyguladığı kuvveti yenmek zorundadır. (Oturmalı- Glob tip vanalarda bu kuvvetten bahsedilmişti)
-Denge pistonlu: Piston içinden, pistonun arkasına uzanan deliklerle, pistonun alt ve üstünde eşit basınç yaratılmakta ve kapama sırasında operatör sadece piston ve sızdırmazlık ringleri arasında oluşan sürtünme kuvvetini yenmeye çalışmakta, harcaması gereken kuvvet ciddi oranda azalmaktadır. DN 65 ve üzeri ölçülerde kullanılmaktadır.
İşletmede dikkat edilecek hususlar:
Kullanılan akışkanın sıcaklık düştüğünde donma veya katılaşması söz konusu olabilecek ise, gövdenin serpantin, ceket gibi bir düzenle ısıtılması gerekir.
Genel enerji tasarrufu açısından da; vanaların ortama ısı kaybına yol açacak geniş yüzeyleri olduğu unutulmamalı ve ortam sıcaklığından farklı akışkanın geçtiği vanalar muhakkak izole edilmelidir.
Bakım, onarım:
Bu tür vanalarda en çok karşılaşılan sorunlar; contaların aşınması ve sıkıştırma paylarının kalmamasıdır.
Piston conta takımları, imalatçıdan yenileri temin edilerek kolaylıkla değiştirilebilir. Kapak açılarak, piston ve eskimiş contalar çıkarılır. Piston yüzeyi temizlenir ve parlatılır. Sırası ile alt conta takımı, metal ara ring ve üst conta takımı yuvaya yerleştirilir. Piston her iki contanın da içinden geçecek şekilde yerleştirilir. Kapak saplama somunları karşılıklı olarak sıkılarak, kapak monte edilir.
Denge Pistonlu vanalarda; mil salmastrasından kaçak söz konusu olduğunda, salmastra sıkıştırılarak kaçaklar önlenmelidir. Ancak; vanalar tesisata bağlanmadan önce uzun süre depoda beklemiş veya sıkıştırılabilme sınırının sonuna gelmiş ise, salmastralar elastikiyetlerini kaybederek, kaçırmayı önleyemez hale gelebilirler. Bu durumda onarım mümkün değildir ve salmastra yenilenmelidir.